Zoals de Amerikaanse grondwet het voorschrijft zal Donald Trump op 20 januari, om 12 uur ’s middags ET, de eed afleggen als 45ste president van deze federatie. Zijn overwinning van afgelopen 8 november is al uitgebreid becommentarieerd, maar hij heeft 304 stemmen gekregen in het college der kiesmannen. Zodoende is hij de legitieme winnaar van deze overgemediatiseerde verkiezingscampagne. Hoe dan ook staan de Verenigde Staten voor belangrijke uitdagingen. Wat kan Trump daar aan doen? Professor Herman Matthijs geeft een overzicht van de tien belangrijkste dossiers waar de republikeinse president werk van moet maken.
De tien werven
1. De fel besproken muur met Mexico wordt zeker het einde van de NAFTA (North American Free Trade Agreement, de vrijhandelszone die Canada, de Verenigde Staten en Mexico omvat). Deze muur staat er al voor zowat de helft. Met de aanduiding van John Kelley, gewezen hoofd van de US marines, als “Secretary of Homeland Security” zal er werk gemaakt worden van een nog strengere grenscontrole met Mexico. Ongetwijfeld heeft het dossier over de illegale migratie een niet onbelangrijke rol gespeeld in de verkiezingsoverwinning van de GOP-kandidaat (Grand Old Party of Republikeinen, nvdr.). Laat ons eerlijk zijn, deze problematiek zal ook in 2017 een belangrijke rol spelen bij de talrijke op ons continent. Ongetwijfeld was het ook een element in de Brexit-volksraadpleging.
2. Het einde van de NAFTA zal resulteren in een open markt die zich beperkt tussen de Canadese confederatie en de VSA. De Canadese premier Justin Trudeau heeft recent zijn regering herschikt met het oog op deze nieuwe situatie. Maar zal vanuit de VSA niets ondernomen worden tegen de Canadese ‘good neighbours’. Sinds begin November is de Mexicaanse economie, munt en beurs al zwaar naar beneden gegaan. Zodoende staat dit land in een uiterst zwakke positie.
3. Met Donald Trump zal er een einde komen aan de ongelimiteerde mondiale vrijhandel. Maar het is niet duidelijk hoe ver de klok zal worden terug gedraaid. Want ook de VSA hebben de buitenlandse handel nodig om hun welvaart te garanderen. In zijn pleidooi om protectionistische maatregelen te nemen valt het op dat vooral China en Mexico worden vermeld. Over Canada en de EU wordt geen woord gerept. De herindustrialisering van de VSA is iets waar Trump en het land alleen maar beter van kunnen worden. Ook de EU heeft zich volledig vergist in de ‘de-industrialisering’ van zijn territorium en de te vrije aanpak van de wereldhandel.
4. Voor de EU is 2017 een jaar met vele nationale verkiezingen en daardoor zijn vele landen politiek vleugellam. Essentieel zal zijn wat de relatie Trump met de Britse eerste minister Theresa May zal worden. Het wordt belangrijk om te zien wat de houding van de VSA zal zijn inzake de Brexit. Het zou me niets verbazen dat we in Europa op een ochtend wakker worden met de mededeling dat de VSA, het VK en Canada een vrijhandelsakkoord hebben afgesloten. De EU zou beter bedachtzaam met de Britten tot een goed akkoord komen. Want de tweede grootste economie van de EU houden we beter in de interne markt van de Europese Economische Ruimte.
5. Donald Trump wordt ook geconfronteerd met de vele buitenlandse probleemdossiers: Syrië, Oekraïne, Afghanistan, Irak, Noord-Korea, etc. Dit zijn allemaal dossiers die Obama niet heeft kunnen uitklaren. Om vele van deze dossiers op te lossen is het van cruciaal belang of de slechte relatie tussen de Verenigde Staten en Rusland, veroorzaakt door Obama, onder Trump beter gaan worden. Het valt op dat diverse Europese leiders (Fillon en May) willen breken met de niet succesvolle sancties tegenover Moskou. In ieder geval zijn vele dossiers, die ook belangrijk zijn voor Europa, enkel op te lossen mits de instemming van de leider in het Kremlin. Op zijn minst moet men toegeven dat de EU zich grotendeels heeft vergist in zijn beleid tegenover Poetin.
6. Ten aanzien van de Europese veiligheid stelt zich al jaren het probleem van de onderbudgettering van het leger in vele NAVO-lidstaten. Trump, Pence en “Secretary of Defence” James Mattis – oud US Navy admiraal – willen zeker de NAVO behouden. Maar de eis zal wel duidelijk zijn dat de Europese lidstaten zullen moeten voldoen aan de afspraken van de NAVO-top in Wales 2014. Toen heeft Obama verkregen dat elk land minstens 2% van het BBP aan defensie zou gaan besteden. België is hier zeker niet de goede leerling en dat kan nog gevolgen hebben als standplaats van het NAVO alsook het hoofdkwartier van SHAPE (Supreme Headquarters Allied Powers Europe, het centrale commandocentrum van de militaire troepen van de NAVO nvdr.)!
De Britten zijn de beste Europese leerling van de klas en dat is politiek belangrijk in het Brexit-dossier. Het blijft wel afwachten in welke mate en hoe snel de Trump-administratie het Amerikaans defensiebudget kan optrekken van 600 naar de beloofde 800 miljard US dollar en dit op een uitgaventotaal van ongeveer 4.000 miljard. Maar die bijkomende 200 miljard dollar kunnen wel een ongekende impuls geven aan de Amerikaanse technologische industrie. Daarmede komen we bij een herhaling van de Reagan-techniek uit het begin de jaren tachtig. Denk maar aan Star Wars, het plan van de toenmalige president van de Verenigde Staten Ronald Reagan om te komen tot een raketschild in de ruimte, waarbij ballistische raketten van de Sovjet-Unie buiten de dampkring vernietigd konden worden.
7. De 45ste president van de Verenigde Staten kondigt een groots investeringsprogramma aan inzake de federale infrastructuur. Men wil starten met een pakket van 250 miljard dollar voor hoge snelheidstreinen, federale autosnelwegen, onderwijs, etc. Het vorige punt en zeker dit laten ons concluderen dat Trump een neo-Keynesiaans beleid wil voeren. Een dergelijk programma moet leiden tot economische groei en welvaart.
8. De Obama–Biden administratie heeft het volgende rapport afgeleverd:
Werkloosheid: 4,7%.
Groei: 2,5% à 3%.
Inflatie: 1,8%.
Tekort: 2,9% van het BBP
Federale schuld: 106% van het BBP
Met een BBP van ongeveer 18.000 miljard US dollar is dit zeker geen slecht rapport. Maar het tekort en vooral de schuld vormen een probleem. Net zoals in België zullen Donald Trump en zijn ‘Secretary of the Treasury’ Steven Mnuchin – een gewezen Goldman Sachs boy – het schuldenprobleem van de federale overheid moeten aanpakken. Ingevolge de hogere groei en de inflatie dalen de private schulden in de VSA.
9. Ten aanzien van de federale openbare financiën staan er vele nieuwe uitgaven gepland alsook een serieuze vermindering van de personen- en de vennootschapsbelasting. Deels is dit tekort wel te financieren met behulp van het Europese spaargeld, want de Amerikaanse rente ligt hoger dan bij ons! Maar Trump zal ook moeten besparen. De enige gekende ideeën zijn minder federale ambtenaren, deregulering en een herziening van ‘Obamacare’.
10. Het hacken van databanken en het desbetreffende cyberterrorisme en -criminaliteit gaat veel verder dan het inbreken op de server van hoofdkwartier van de Democraten. Dit laatste zegt ook veel over de aandacht bij de democratische partij ten aanzien van hun informatica-beveiliging. Het is nu wel duidelijk dat de beveiliging van de databanken een algemener probleem vormt in de VSA. Dit dient op korte termijn te worden opgelost door de nieuwe administratie. Bovendien is dit ook een onderschat probleem in de EU-lidstaten. Opvallend is dat Donald Trump , tijdens zijn persspeech van woensdag 11 januari, meldde dat China actiever de cyberoorlog binnen de VSA uitvecht dan Rusland!
Conclusie
De republikeinse partij heeft de meerderheid in het Huis van Afgevaardigden, de Senaat, het college van statelijke Gouverneurs en bezit opnieuw het Witte Huis. Het argument van politieke blokkeringen gaat niet meer op. De republikeinen moeten nu het beleid voeren. Als het mis loopt dan is zij alleen verantwoordelijk. De Trump-Pence administratie dient belangrijke beslissingen te nemen inzake de toekomst van de Verenigde Staten, die ook gevolgen gaan hebben voor de rest van de wereld. In ieder geval dient men deze nieuwe bewindsploeg een kans te geven. Want ook Ronald Reagan werd oorspronkelijk volledig verkeerd ingeschat. Vandaag vinden vele Amerikanen hun 40ste President nog steeds de beste van de laatste decennia. De toekomst zal moeten uitwijzen of de ‘Reaganomics’ een 21ste-eeuwse variant gaan krijgen met de ‘Trumpomics’?
