De cirkel is rond. Ik hoop dat de cirkel blijft draaien. Ik hoop het voor u. Maar inderdaad, op 8 april 2005 was ik het lijdend voorwerp. Het allereerste interview van ActuaTV, samen met toenmalig minister-president Yves Leterme. Ik mag hier spreken vandaag, over hem is gesproken vandaag, en ook daar zit een beetje symboliek in misschien.
Ook kort daarna bent u in oktober 2005 begonnen met de eerste live-uitzending van de zitting in het Vlaams parlement. Voor mij was dat een boeiende periode. Ik was Minister van Media, en het allereerste interview ging ook over politiek en media, politici en media. Ging over de evolutie van de media. Ging over de digitalisering van de media die toen volop op ons afkwam. U weet nog allemaal hoe Belgacom plots de voetbal-tv-rechten kocht en de versnelling was er. De stoot was gegeven. En toen ging het nog over hoeveel digitale zenders gaan we op ons kleine scherm krijgen. Ik denk dat we aan een 130 zitten vandaag bij normale kabelkijkers.
Ook politiek is er heel wat gebeurd in die periode. Ik ga geen open deuren intrappen, maar kijk maar naar het politieke landschap in die periode, kijk naar de veranderingen, kijk naar de verhoudingen tussen de politieke partijen. We hebben ook ontzettend veel verkiezingen gehad, we hebben zes verkiezingen gehad, een festijn voor journalisten. Nietwaar Siegfried? Ik zie nu al ontwenningsverschijnselen bij journalisten, ze hebben het nu al uiterst moeilijk. Een periode van vier jaar normalerwijze waar er zich geen verkiezingen zullen voordoen. Politici proberen zich aan te passen, maar ik heb soms het gevoel dat het voor journalisten soms nog moeilijk is om deze zware periode door te komen. Het is wachten tot 2018.
Er is ook heel wat veranderd inzake media, we hebben toen de digitalisering meegemaakt. We hebben ook heel wat andere evoluties meegemaakt. Ik herinner mij dat de klassieke kranten en media kleine berichtjes op het internet begonnen te plaatsen, om diegene die actief waren op het internet toe te leiden naar de krantenartikels, naar de klassieke media. Vandaag zie je dat kranten vandaag hollen om mee te zijn met wat vandaag als breaking news verschijnt op internet. En je ziet ook een aantal media die zich uitsluitend profileren, positioneren op internet. En je ziet bij klassieke media dat de discussie over de verhouding tussen beide volop bezig is, dat de modellen volop in de weegschaal liggen. En ook daar weten we nu met z’n allen niet waar we zullen uitkomen.
Er is ook een fenomeen bijgekomen, ik heb er destijds in mijn beleidsnota aandacht aan gegeven, de fameuze burgerjournalistiek die opgeld maakte. We kennen allemaal de beelden die tot ons doorgedrongen zijn die niet tot ons zou doorgedrongen zijn via de klassieke media. Een van de allereerste was de terechtstelling van Saddam Hoessein, gefilmd door iemand met zijn smartphone. Beelden die de wereld rondgingen, beelden die niet gemaakt mochten worden, beelden die niet de wereld rond mochten gaan. Burgerjournalistiek is met het hele assortiment met Youtube, met Twitter zeer belangrijk geworden. En dat heeft ook zijn invloed op de politiek en op de verslaggeving en op de media. Als wij in het Vlaams Parlement actief deelnemen aan debatten in het halfrond, dan moet je bijna attenter zijn op de tweets die rondgaan, die commentaar geven, vaak ook soms bij interviews die net buiten het halfrond afgelegd zijn. En je ziet ook dat wij bij al die interactie zitten. Waar het vroeger allemaal heel statisch was, worden we daar nu allemaal mee geconfronteerd.
Maar ik denk dat er nog waarden zijn denk ik, er zijn nog zekerheden. Ik heb nog eens het allereerste interview van 8 april 2005 herbekeken, en behalve het feit dat ik er toen nog minder oud was dan nu, constateer ik dat we toen in dat interview over al die themata, over de verhouding tussen politiek en media en de verhouding van media in de democratie. Tien jaar live democratie staat hier achter mij, en ik denk dat dat altijd heel belangrijk is. Ik had hier wat het gevoel van “hier is de trias politica uitgenodigd”, alhoewel ik persoonlijk vind dat een onafhankelijke rechterlijke macht een zeer wezenlijk onderdeel is van onze democratie, van onze rechtstaat. Laat ons dat niet vergeten. Ook na al die parlementaire jaren en mandaten blijf ik daarvan overtuigd. Hier zijn de machten die er toe doen vertegenwoordigd. De media zijn de eerste macht worden. De parlementen en de regeringen… Het is symbolisch denk ik correct dat de uitvoerende macht als allerlaatste aan het woord komt. Het geeft ook de juiste verhoudingen in het landschap weer.
We hebben toen gepraat in dat interview over al die themata. Ik denk dat ze nog altijd belangrijk zijn. Ik was ook blij met uw woorden Ludwig toen u het had over het belang van de media in een democratie. En de burger zwijgt geen vier jaar. De burger heeft een stem in die tussenperiode van vier jaar, in die tussenperiode van vijf jaar. Hij uit die zelf op internet, hij uit die zelf op de klassieke media, en hij krijgt die ook uitvergroot in de media die protesten en alle maatschappelijke discussie naar buiten brengen. En die er ook voor zorgen dat politici zich ook tussen twee verkiezingsmomenten door moeten verantwoorden. Niet alleen in het halfrond maar ook ongeveer elke dag voor de media.
En u draagt daaraan bij, u mag zeggen dat u een beetje een buitenbeentje bent toch, maar u bent wel uw eigenste zelf gebleven. Die live-uitzendingen, het interview met parlementsleden, bredere en langere interviews met ook wat met noemt de backbenchers die minder in het accident, in het spektakel aan bod komen. Maar zij krijgen ook de kans via Villa Politica, niet in de ’14-secondenregel’ beste Siegfried. Af en toe zijn wij het eens Siegfried, maar we zijn het fundamenteel oneens over de ’14-secondenregel’, en ik heb heimwee naar Zinzen, ik heb heimwee naar Polspoel & Desmet, geef mij maar Zomergasten en Alleen Elvis Blijft Bestaan. En geef mij maar ActuaTV, waar je breed kunt gaan en waar je niet na veertien seconden onderbroken wordt met een volgende vraag. Waarin je wat nuance aan bod kunt brengen.
Ik denk dat dat belangrijk is. Ik denk dat dat ActuaTV kenmerkt, met die lange liveverslaggeving, maar ook inderdaad om de mogelijkheid te geven om dieper in te gaan op de orde van de dag. U hebt “authenticiteit” gezegd, ik denk dat u het ook had over “een open geest”. Dit zijn twee zaken die u kenmerken. Je probeert authenticiteit te geven aan uw eigen werk, maar ik denk dat u ook er op die manier in slaagt om mensen die u interviewt, die u in beeld brengt, waarover u rapporteert, om die op een authentieke manier onder de aandacht te brengen. Het is niet gemakkelijk, alles is veranderd. Niet alleen de politiek, de dragers en de media zijn veranderd. De spelers zijn veranderd, kijk maar naar het oprukkende Netflix en andere. Het kijkgedrag is totaal veranderd. Het klassieke kijkgedrag zal nooit meer terugkeren. Jonge kinderen groeien op in een totaal andere context. En u weet dat beter dan wie ook. Persoonlijk denk ik dat er altijd ruimte zal zijn voor, nood zal zijn aan kritische media voor brede informatie die zorgen voor duiding, en wat mij betreft mag dat ook met slow televisie zijn.
Daarstraks is gezongen ‘Altijd Halverwege’. Ik hoop dat het voor u niet “altijd halverwege” is maar “altijd onderwege”, dat u over tien jaar nog altijd “onderwege” bent en dat vandaag geen tussenstap was waar u “halverwege” was. En u hebt het gehad over het potentieel. Ik heb ooit het geluk gehad om een partij te leiden met een enorm potentieel maar met relatief weinig kijkers. U hebt een boeiende toekomst voor u en ik wens u daar alle succes bij.
